اثر رژیم غذایی حاوی فروکتوز بالا بر روی پروفیل لیپیدی پلاسما و استرس اکسیداتیو قلب و کلیه در موش صحرایی

زکریا وهاب­زاده [1] ، دکتر محمدحسن خادم انصاری [2] ، دکتر علی ابوالفتحی [3] ، عبدالرسول صفائیان [4] ، دکتر فرشید بزرگی قراقویونلو [5] تاریخ دریافت 29/04/87 تاریخ پذیرش 20/06/87 چکیده پیش زمینه و هدف: اگرچه از تاثیر مقادیر متوسط فرکتوز بر متابولیسم کربوهیدرات­ها و لیپیدها شواهد کمتری وجود دارد، مقادیر بالای فروکتوز موجب ناهنجاری­های متابولیک متعددی در انسان و حیوانات آزمایشگاهی شده و به ایجاد استرس اکسیداتیو می­انجامد. با توجه به این واقعیت در این مطالعه هدف ما بررسی اثر رژیم غذایی حاوی فرکتوز بالا (1/65%) بر روی پروفیل لیپیدی پلاسما و بعضی از مارکرهای استرس اکسیداتیو در بافت­های قلب و کلیه موش صحرایی می­باشد. مواد و روش کار: در این مطالعه 16 رت نر بالغ در محدوده وزنی 5 ± 213 به 2 گروه 8 تایی شامل گروه کنترل و گروه فروکتوزی تقسیم و به مدت 6 هفته دو نوع رژیم غذایی مربوطه را دریافت کردند. وزن آنها در پایان هر هفته و میزان مصرف آب و غذای آنها به تعداد سه بار در طول مطالعه اندازه­گیری شد. پس از خون­گیری از رت­ها در پایان دوره در پلاسما تری گلیسرید ( tg )، کلسترول تام، hdl-c ، ldl-c و ظرفبت تام آنتی اکسیدانت و در مایع روئی هموژن تهیه شده از قلب و کلیه در بافر فسفات با ph 7.4 مالون دی آلدیئد ( mda )، آنزیم­های گلوتاتیون پراکسیداز ( gpx ) و سوپراکسید دیسموتاز ( sod ) با استفاده از کیت­های مربوطه اندازه­گیری و داده­ها با استفاده ازآزمون t-test در spss تحلیل گردید. یافته­ها: در اثر رژیم غنی شده با فرکتوز تفاوت معنی­داری در افزایش وزن و میزان مصرف آب رت­ها ایجاد نشد (05/0 p> ) ولی میزان مصرف غذای رت­ها کاهش پیدا کرد (000/0= p ). فروکتوز باعث افزایش تری گلیسرید پلاسما (040/0= p ) ، مقدار مالون دی آلدئید ( mda ) در قلب (000/0= p ) و کلیه (002/0= p ) و کاهش معنی­داری در فعالیت آنزیم­های سوپراکسید دیسموتاز ( sod ) در قلب (047/0= p ) و کلیه (034/0= p ) و گلوتاتیون پراکسیداز ( gpx ) در کلیه (018/0= p ) شد. کاهش ظرفیت تام آنتی اکسیدان در پلاسما در اثر فروکتوز معنی­دار نبود ( 108/0= p ). نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که رژیم غنی شده با فروکتوز باعث افزایش معنی­داری در مقدار تری گلیسرید پلاسما، مقادیر mda در قلب و کلیه وکاهش فعالیت آنزیم­های sod و gpx در قلب وکلیه شده و استفاده از این رژیم ممکن است به ایجاد استرس اکسیداتیو و ناهنجاری­های شدید متابولیکی منجر شود. کلید واژه­ها: فروکتوز، گلوتاتیون پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، استرس اکسیداتیو، ظرفبت تام آنتی اکسیدانت مجله پزشکی ارومیه، سال نوزدهم، شماره سوم، ص 256-249، پاییز 1387 آدرس مکاتبه : ارومیه، دانشکده پزشکی، گروه بیوشیمی و تغذیه، تلفن: 09141415879 e-mail: [email protected] [1] کارشناس ارشد گروه بیوشیمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز [2] دانشیار گروه بیوشیمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه ( نویسنده مسئول) [3] دانشیار گروه بیوشیمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز [4] مربی گروه آمار و اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت و تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تبریز [5] استادیار گروه پاتولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز